5 βασικοί λόγοι που οι νέοι ξεκινούν το κάπνισμα
Γιατί οι νέοι και οι έφηβοί μας καπνίζουν; Πώς δεν θα ξεκινήσουν και πώς θα διακόψουν το κάπνισμα; Το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Υπουργείο Παιδείας και η Eurolife συντονίζουν τις δυνάμεις τους για την πρόληψη και διακοπή του καπνίσματος στους μαθητές. Απαραίτητη προϋπόθεση όμως είναι να γνωρίζουμε τις πραγματικές αιτίες.
Απαντήσεις δίνει η έρευνα του εργαστηρίου ACThealthy του Πανεπιστημίου Κύπρου που έγινε με επικεφαλής τη Μαρία Καρεκλά, Ph.D, στην οποία έφηβοι και νεαροί ενήλικες καπνιστές ρωτήθηκαν για τους λόγους που τους οδήγησαν στη χρήση καπνικών προϊόντων. Ανεξαρτήτως ηλικιακής ομάδας προέκυψαν πέντε βασικοί λόγοι προέκυψαν από τους ίδιους τους μαθητές:
Κοινωνική επιρροή/Διασκέδαση: Οι έφηβοι δήλωσαν ότι ξεκίνησαν το κάπνισμα γιατί οι φίλοι τους κάπνιζαν και τους ενθάρρυναν να το δοκιμάσουν, ιδιαίτερα σε στιγμές διασκέδασης. Η ομάδα αυτή ήταν πιθανότερο να έχει γονείς καπνιστές.
Συνδυασμός με άλλες ουσίες: Δεύτερος λόγος αποτέλεσε ο συνδυασμός του τσιγάρου με άλλες ουσίες, όπως καφές και αλκοόλ.
Συναισθήματα θυμού/ αναστάτωσης: Δυστυχώς πολλές εικόνες που προωθούν το κάπνισμα συνδέουν το κάπνισμα με αντιμετώπιση συναισθημάτων. Παραδείγματος χάριν παρουσιάζουν ένα άτομο να ανάβει τσιγάρο όταν βιώνει έντονα συναισθήματα, όπως θυμό. Αυτή την εικόνα παρουσίασαν οι νεαροί καπνιστές, δηλαδή ότι καπνίζουν για να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν κάποια έντονα συναισθήματα που νιώθουν, όπως θυμό και αναστάτωση.
Συναισθήματα λύπης και άγχους: Παρόμοιο με τον προηγούμενο λόγο, οι νεαροί καπνιστές φαίνεται να μην έχουν μάθει τρόπους αντιμετώπισης έντονων συναισθημάτων και πιστεύουν ότι το κάπνισμα θα τους βοηθήσει στην αντιμετώπιση τους (π.χ. θα φέρει ηρεμία). Το ενδιαφέρον είναι ότι η νικοτίνη στο τσιγάρο είναι διεγερτική ουσία και φέρει ακριβώς τα αντίθετα αποτελέσματα στον οργανισμό. Επίσης έρευνες επισημαίνουν ότι οι καπνιστές ως ομάδα τείνουν να παρουσιάζουν πολύ περισσότερο άγχος ενώ τα επίπεδα άγχους μειώνονται μετά τη διακοπή του καπνίσματος.
Ευχαρίστηση και χαλάρωση: Πάλι βλέπουμε και σε αυτό το λόγο να διαφαίνεται ο μύθος ότι το κάπνισμα φέρει ευχαρίστηση (αγνοώντας όλα τα άσχημα επακόλουθα του).
Η υπονόμευση της προσπάθειας από το σχολικό περιβάλλον
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον κατά τη διάρκεια του προγράμματος ήταν οι στάσεις και συμπεριφορές που φοβούνταν οι μαθητές ότι θα αντιμετωπίσουν στην όποια προσπάθειά τους να διακόψουν το τσιγάρο. Συγκεκριμένα, οι συμμετέχοντες θεωρούσαν εξαιρετικά δύσκολο να ξεφύγουν από τις συμπεριφορές καπνίσματος στο σχολείο. Κάποιες δηλώσεις ήταν: «Πώς να διακόψω εγώ αφού οι φίλοι μου θα μαζευτούν και πάλι το διάλειμμα να καπνίσουν στην αυλή; Δεν θα έχω φίλους αν δεν καπνίζω μαζί τους». «Γιατί μας λέτε εμάς να σταματήσουμε το κάπνισμα όταν ο καθηγητικός σύλλογος είναι θάλαμος αερίων από το καπνό των καθηγητών;» κ.α.
Η Eurolife στηρίζει τις πρωτοβουλίες αντιμετώπισης του καπνίσματος στο πλαίσιο του προγράμματος Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης «Πρόληψη» που στόχο έχει να προσφέρει στους συνανθρώπους μας τα εφόδια και τα μέσα για καλύτερη ποιότητα ζωής σε όλα τα επίπεδα της υγιεινής διατροφής, της άσκησης, της ορθής χρήσης του ποδηλάτου, αλλά και την αγάπη για τη φύση και το περιβάλλον.
Οι δράσεις εμπίπτουν στο Πρόγραμμα Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης «Πρόληψη» της EuroLife, που στηρίζει ενέργειες και προγράμματα γύρω από την υγιεινή διατροφή, την άσκηση, την υγεία και το περιβάλλον.
Γιατί η πρόληψη δεν είναι σχήμα λόγου. Είναι τρόπος ζωής!
